خردایش

خردایش فرآیندی است که در آن سنگ‌های استخراج شده از معادن به قطعات ریز تقسیم می‌شوند تا برای مراحل بعدی فرآوری آماده شوند. در شرکت کیمیا معادن، این فرآیند با استفاده از دستگاه‌های خردایش پیشرفته و اتوماتیک، از جمله سنگ‌شکن‌های فکی، سرندها، انواع هیدروکن‌‏های درشت‏‌شکن و ریزشکن، درام سپراتورهای خشک و رول کراشر، در دو خط مجزا، با نحوه کار مشابه اما ظرفیت‏‌های متفاوت، انجام می‌گیرد.
در مرحله خردایش، کلوخه‏‌های استخراجی از معدن ابتدا به سایت کنار واحد منتقل شده و دپو می‏‌گردند. سپس با استفاده از لودر یا دامپ‏تراک‌‏ها بطور مستقیم، این مواد وارد سیلوی خردایش شده و از طریق فیدر، به سنگ‏شکن‏‌های فکی منتقل می‏‌گردند. حرکت دورانی فک باعث خرد شدن کلوخه‌‏‏ها شده و ابعاد آنها را از حدود 100 سانتیمتر به ابعاد تقریبی 10 سانتیمتر می‌‏رساند. مواد در ادامه با استفاده از نوار نقاله به فیدر زمینی منتقل و سپس توسط هیدروکن‏‌های درشت‏‌شکن، به ابعاد تقریبی 2 سانتیمتر تبدیل می‏‌شوند. سپس مواد از طریق نوارنقاله به هیدروکن‌‏های ریزشکن (از نوع H3000) منتقل شده و ابعاد به حدود 1 سانتیمتر می‌‏رسد. محصول هیدروکن در ادامه به دستگاه رول کراشر منتقل شده و از طریق فرآیند پرس شدن، به ابعاد 0 تا 5 میلیمتر تبدیل می‏‌گردد. در نهایت با استفاده از درام سپراتورهای خشک ، ناخالصی‏‌ها از مواد ریزشده تا 5 میلیمتر جدا گشته و محصول واحد با عیار مورد نیاز کارخانه (50-45 درصد Fe) تولید می‏‌گردد. همچنین باطله حاصل از درام سپراتورها، توسط ماشین‏‌آلات، بارگیری و به دمپ باطله انتقال داده می‏‌شود.​​​​​​​

لازم به ذکر است که در هر مرحله از خردایش، قطعات کوچکتر با استفاده از سرند به مرحله بعدی منتقل شده و قطعات درشت دوباره به مراحل قبل بازگرانده و خردایش مجدد انجام می‏پذیرد. در حقیقت، کنترل دقیق بر روی فرآیند خردایش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا اطمینان حاصل شود که مواد معدنی از کیفیت و یکنواختی مناسب برای فرآوری ماده معدنی و تبدیل به محصول نهایی مورد انتظار برخوردار می‏باشند. علاوه بر این، استفاده از نرم‏افزارهای مدرن، سیستم‌های هوشمند و اتوماسیون در واحد کارخانه سنگ آهن سراب، به افزایش دقت و کارایی این بخش کمک نموده است. این سیستم‏ها می‌توانند تغییرات جزئی در ویژگی‌های مواد معدنی را تشخیص داده و تنظیمات لازم را به صورت خودکار اعمال کنند. به عنوان نمونه، یکی از چالش‏های موجود در واحد خردایش، ورود قطعات آهنی و فولادی به داخل هیدروکن‏هاست که با استفاده از تجهیزات به‏روز (مانند نصب Metal Detector)، از خسارات یا تعطیلی‏های احتمالی جلوگیری می‏گردد. همچنین در این واحد از طریق نصب نازل‏های آب (آبپاش)، تلاش شده که گرد و غبار تا حدی کاهش پیدا کند.​​​​​​​

با توجه به اینکه واحدهای کارخانه در مجاورت سنگ‏شکن‏ها قرار دارند، یکی از عمده چالش‏های این واحد، تأمین خوراک به موقع و مورد نیاز خطوط فرآوری است. به همین منظور، علاوه بر این مهم، مقادیری از مواد خردایش شده به دپوی ذخیره منتقل شده تا در هنگام تعمیر و نگهداری و تعمیرات اساسی (Overhall)، تأمین خوراک واحدهای فرآوری با خللی مواجه نشود. از آنجا که فعالیت در این واحد به دلیل خردایش مواد و وجود گرد و خاک دشوار است، یکی از رموز موفقیت بخش خردایش، وجود پرسنل علاقه‏مند و با انگیزه می‏باشد. غالب مراحل سرویس روزانه، تعمیر و نگهداری و اصلاحات خط توسط کارگران و کارشناسان مجرب واحد انجام می‏گردد.
به دلیل خطرات و ریسک‏های موجود در واحد خردایش، رعایت ایمنی در این واحد از اهمیت بالایی برخوردار است. عوامل مخاطره‏آمیز در این واحد را می‏توان به صورت زیر برشمرد:​​​​​​​

- عملیات مکانیکی: استفاده از ماشین‏آلات سنگین و تجهیزات متحرک پتانسیل صدمات جانی (مانند گیر کردن اعضای بدن) را به همراه دارد. در این زمینه، اقداماتی از جمله نصب حفاظ‏های ثابت و تخصیص وسایل حفاظت فردی توسط شرکت انجام گرفته است.
- خطرات برقی: تمامی دستگاه‏های این واحد از طریق منابع برقی تغذیه می‏شوند. پیاده‏سازی سیستم‏ اتصال به زمین، استفاده از کلید‏های حفاظت و قطع منابع اصلی جریان حین تعمیرات، به جای کابل‏های سیار ثابت نصب شده می‏تواند از صدمات احتمالی جلوگیری کند.
- سقوط در فک سنگ‏شکن‏ها: عبور و مرور افراد امکان سقوط در فک را به همراه دارد. استفاده از سامانه‏های متوقف‏کننده و نصب روشنایی کافی بر روی فک از جمله راه‏های پیشگیری از این خطر می‏باشند.
- تولید گرد و غبار: همانطور که پیشتر اشاره شد، ماهیت کار این واحد همراه با تولید گرد و غبار بوده که می‏تواند منجر به مشکلات تنفسی و آلودگی‏های زیست‏محیطی شود. بدین منظور نصب سیستم‏های مه‏شکن و بارانی بر روی نوارنقاله توسط واحد HSE انجام شده است.
- خطر تصادفات: به دلیل گستردگی فعالیت‏ها در واحد خردایش و فعالیت همزمان نیروی انسانی و ماشین‏آلات صنعتی، احتمال تصادف دستگاه‏ها و افراد بالا می‏باشد. رعایت برنامه تداخل کاری و بهره بردن از سیستم‏های هشداردهنده بر روی ماشین‏آلات، ریسک این خطرات را کاهش می‏دهد.
- بارگذاری و تخلیه مواد معدنی: ناپایداری در هنگام بارگذاری و تخلیه مواد برداشت‏شده ممکن است باعث سقوط مواد و بروز حوادث شود. راه پیشگیری از این مهم، رعایت حد بار مجاز تجهیزات از جمله فیدرهای کوهی و نوارنقاله‏ها می‏باشد.
- از دیگر خطرات بالقوه این واحد می‏توان به آلودگی صوتی، خستگی و فشار بیش از حد به کارکنان اشاره کرد.